AktualnościOrganizacja biblioteki

Wytyczne do postępowania ze zbiorami przyjmowanymi od czytelników w czasie i po pandemii.

Rada Główna Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich rekomenduje zebranie uwag wykorzystanych w dokumencie : Wskazówki dla nauczycieli bibliotekarzy zatrudnionych w bibliotekach szkolnych w zakresie przyjmowania książek, podręczników i innych materiałów bibliotecznych w czasie epidemii/po ustaniu koronawirusa.

Poniższe wskazówki zostały opracowane na podstawie wytycznych opublikowanych przez Ministerstwo Rozwoju i Bibliotekę Narodową. Materiał został przygotowany przez nauczycieli bibliotekarzy województwa śląskiego z inicjatywy dr Agaty Arkabus Przewodniczącej Sekcji Bibliotek Pedagogicznych i Szkolnych SBP i Aliny Grabnej członka Rady Głównej oraz Prezesa Oddziału Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich w Częstochowie.
Poniższe sugestie dotyczące traktowania wypożyczonych zbiorów i podręczników szkolnych w czasie i po odwołaniu stanu epidemii przyczynią się do opracowania przez dyrektorów szkół i nauczycieli bibliotekarzy konkretnych wytycznych dla uczniów i rodziców, mających na celu usprawnienie i bezpieczeństwo pracy nauczyciela bibliotekarza. Opracowanie stanowi propozycję do dalszej modyfikacji i dostosowania ich do wymogów organizacyjnych biblioteki szkolnej.
Materiał został podzielony na trzy części:

  1. Wytyczne i rekomendacje instytucji nadrzędnych.
  2. Realizacja przyjmowania i zwrotów materiałów bibliotecznych przez nauczyciela bibliotekarza
    w bibliotece szkolnej.
  3. Propozycje zapisów organizacyjnych i praktyczne rozwiązania.

WYTYCZNE I REKOMENDACJE INSTYTUCJI NADRZĘDNYCH
Rekomendacje Biblioteki Narodowej dotyczą organizacji pracy wszystkich typów bibliotek, również bibliotek szkolnych w zakresie ich dotyczącym.
Źródło: https://www.gov.pl/web/rozwoj/biblioteki; https://www.bn.org.pl/; https://gis.gov.pl/

  1. Bibliotekarze powinni przebywad w bibliotece w maseczce i rękawiczkach. Nosid osłonę nosa
    i ust, ewentualnie przyłbicę oraz rękawice ochronne podczas wykonywania obowiązków.
  2. Zachowanie bezpiecznej odległości od rozmówcy i współpracowników (rekomendowane są
    2 metry, minimum 1,5 m).
  3. Dostosowanie organizacji trybu pracy z uwzględnieniem systemu zmianowego i rotacyjnego
    na wypadek wzrostu ryzyka epidemicznego (działania rekomendowane).
  4. Zapewnienie, w miarę możliwości, wietrzenia nieklimatyzowanych pomieszczeń.
  5. Regularne czyszczenie powierzchni wspólnych, z którymi stykają się użytkownicy, np. klamki
    drzwi wejściowe, poręcze, blaty, oparcia krzeseł.
  6. Umieszczenie w widocznym miejscu, np. przed wejściem, informacji o maksymalnej liczbie
    odwiedzających, mogących jednocześnie przebywać w bibliotece.

2

  1. Ustawienie przesłony ochronnej (np. z pleksi) w punkcie kontaktu użytkownika z
    bibliotekarzem (np. na ladzie bibliotecznej) oraz innych stanowiskach obsługi czytelników.
  2. Ograniczenie liczby użytkowników w celu umożliwienia przestrzegania wymogu dotyczącego
    dystansu przestrzennego.
  3. Dopilnowanie, aby użytkownicy nie przekraczali wyznaczonych linii (oznakowanie na
    podłodze), jeśli takie są wyznaczone.
  4. Dostosowanie godzin otwarcia biblioteki; ewentualne ograniczenie godzin ich otwarcia.
  5. Ograniczenie użytkowania księgozbioru w wolnym dostępie oraz katalogów kartkowych.
  6. Ograniczenie wykorzystania multimediów i innych urządzeń aktywowanych dotykiem (np.
    audio-guide’y, ekrany dotykowe).
  7. Poleca się zarówno użytkownikom, jak i bibliotekarzom, przebywanie w bibliotece w
    maseczkach i rękawiczkach.
  8. W przypadku pojawienia się stwierdzonego zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 wśród
    pracowników mających kontakt ze zbiorami, konieczne jest zachowanie kwarantanny na 10 dni
    do 2 tygodni i wyłączenie z użytkowania tej części zbiorów, z którymi pracownik miał kontakt.

REALIZACJA PRZYJMOWANIA I ZWROTÓW MATERIAŁÓW BIBLIOTECZNYCH PRZEZ NAUCZYCIELA BIBLIOTEKARZA W BIBLIOTECE SZKOLNEJ

  1. Biblioteka Narodowa rekomenduje okres kwarantanny dla książek i innych materiałów
    przechowywanych w bibliotekach: na powierzchniach plastikowych (np. okładki książek, płyty
    itp.) wirus jest aktywny do 72 godzin (trzy doby); tektura i papier – wirus jest aktywny do 24
    godzin.
  2. Kwarantannie podlegają wszystkie materiały biblioteczne, również czasopisma.
  3. Biblioteka Narodowa nie rekomenduje otwarcia czytelń, wolnego dostępu do katalogów
    kartkowych, księgozbioru i czasopism.
  4. Biblioteka Narodowa rekomenduje rezygnację z prenumeraty dzienników i tygodników
    papierowych oraz zaleca ich prenumeratę cyfrową. Zalecane jest promowanie bezpłatnych
    zasobów cyfrowych dostępnych w sieci oraz otwartych zasobów edukacyjnych.
  5. Po przyjęciu książek od użytkownika należy każdorazowo zdezynfekować blat, na którym
    leżały książki.
  6. Przyjęte książki powinny zostać odłożone do skrzyni, pudła, torby lub na wydzielone półki
    w magazynie, w innym pomieszczeniu bądź regale. Odizolowane egzemplarze należy oznaczyć
    datą zwrotu i wyłączyć z wypożyczania do czasu zakończenia kwarantanny; po tym okresie
    włączyć do użytkowania. W dalszym ciągu przy kontakcie z egzemplarzami należy stosować
    rękawiczki.
  7. Egzemplarzy zwracanych do biblioteki nie wolno dezynfekować preparatami
    dezynfekcyjnymi opartymi na detergentach i alkoholu. Nie należy stosować ozonu do
    dezynfekcji książek ze względu na szkodliwe dla materiałów celulozowych właściwości
    utleniające oraz nie należy naświetlań książek lampami UV.

3

  1. Obsługa czytelnika powinna być ograniczona do minimum, tj. do wydania wcześniej
    zamówionych książek. Zgodnie z obowiązującymi zasadami należy zachowywać dystans
    społeczny – nie należy tworzyć skupisk, tym bardziej w pomieszczeniach zamkniętych.
  2. Biblioteka Narodowa rekomenduje utworzenie punktu wypożyczeń/zwrotu, jeśli pozwalają
    na to warunki lokalowe. Należy pamiętać o dezynfekcji blatu po każdym czytelniku.
  3. Zwracane książki można umieszczać w tym samym pomieszczeniu, w którym znajdują się
    książki do wypożyczenia, w sytuacji, gdy nie ma innej możliwości. Należy pamiętać, by
    odizolować i ograniczyć dostęp do tego miejsca tylko dla uprawnionych osób – pracowników
    biblioteki – oraz odpowiednio oznaczyć to miejsce. Zwracane egzemplarze mogą być również
    przechowywane w pudłach i torbach – można je ustawiać na podłodze.
  4. Nie wymaga się osobnych pomieszczeń na kwarantannę, ponieważ wirus nie przenosi się
    samodzielnie.
  5. Jeżeli okładka foliowa na książce jest przybrudzona w znacznym stopniu, mogącym
    przenieść przybrudzenia na inne egzemplarze, wskazane jest wcześniejsze usunięcie takiej
    okładki. Po zakończeniu kwarantanny książkę można ponownie obłożyć okładką foliową –
    czynność ta nie jest rekomendowana przez odłożeniem książki na kwarantannę, gdyż należy
    ograniczyć do minimum kontakt pracowników biblioteki ze zwracanym egzemplarzem.

PROPOZYCJE ZAPISÓW ORGANIZACYJNYCH I PRAKTYCZNE ROZWIĄZANIA

  1. Nauczyciel bibliotekarz ustala z dyrektorem szkoły i wychowawcą klasy zasady zwrotu
    książek i podręczników oraz terminy ich oddania do biblioteki szkolnej.
  2. Wychowawca powiadamia rodziców przez dziennik elektroniczny lub inne kanały kontaktu
    o terminach zwrotów książek i podręczników oraz możliwościach ich odkupienia lub zapłacenia
    za książki.
  3. Nauczyciel bibliotekarz udostępnia rodzicom i uczniom adres email w celu kierowania
    zapytać o książki lub wyjaśnienia spraw dotyczących wypożyczeń.
  4. Przypomnienie uczniom i rodzicom zasad zwrotu wypożyczonych podręczników i książek
    zgodnie z zapisami regulaminów (zwrot podręczników w kompletach, usunięcie foliowych
    okładek, usuniecie zapisanych ołówkiem notatek, zwrócenie uwagi na czystość i estetykę książki (wyprostowane pogięte kartki, sklejone rozdarcia).
  5. Za podręczniki zniszczone lub zagubione rodzice/opiekunowie prawni są zobowiązani
    dokonać wpłaty na podane konto w ustalonym terminie (podać numer konta i termin wpłat).
  6. Książki i podręczniki są zwracane przez uczniów/rodziców w ustalone przez dyrektora,
    wychowawcę i nauczyciela bibliotekarza określone dni (w celu uniknięcia grupowania się osób).
  7. Uczeń/rodzic dokonujący zwrotu podręczników powinien być w maseczce i rękawiczkach.
  8. Należy wyznaczyć miejsce, w którym będą zwracane książki. Jeśli biblioteka szkolna posiada
    niewielką przestrzeń warto wyznaczyć w porozumieniu z dyrektorem szkoły miejsce do
    przechowywania książek w czasie kwarantanny. W tym momencie warto zwrócić uwagę, aby
    pomieszczenie znajdowało się w miejscu umożliwiającym wejście osobom zwracającym książki
    (nauczyciel bibliotekarz uniknie ich dalszego przenoszenia po zakończeniu kwarantanny).
  9. Nauczyciel bibliotekarz wyznacza miejsce składowania oddawanych książek
    (pomieszczenie, skrzynia, pudła, wyznaczone regały, itp.). Należy pamiętać również, aby
    składowane książki były oznaczone datą, w której zostały przyjęte. Ułatwi to prace związane
    z zalecanym terminem przechowywania zbiorów w kwarantannie, a następnie ich udostępniania.
  10. Osoby dokonujące zwrotu książek muszą byd poinformowane o określonym sposobie
    przekazania zbiorów, np.
  • podręczniki zapakowane w reklamówkach należy opisać na zewnątrz: imię, nazwisko ucznia,
    klasa. Książki przynoszone są do szkoły, a zwrot potwierdzony jest podpisem (własnym
    długopisem) na liście udostępnionej przez nauczyciela.
  • książki wraz z podpisaną kartą informacyjną (imię i nazwisko ucznia, klasa, numer telefonu
    rodzica lub adres email) zostają zapakowane do folii ochronnej; następnie są odkładane
    w sposób wskazany przez nauczyciela bibliotekarza w określonym pomieszczeniu.
  • po ustaleniu terminu spotkania nauczyciel bibliotekarz wraz z wychowawcą przeznacza
    10-15 min na każdego ucznia np. zgodnie z numerem ucznia w dzienniku.
  1. Po upływie kwarantanny nauczyciel bibliotekarz dokonuje oceny stanu technicznego
    zwróconych podręczników. W sytuacji stwierdzenia zniszczenia rodzic zobowiązany jest do
    zakupu nowego egzemplarza, o czym zostanie poinformowany telefonicznie lub za pomocą