Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich
Rada Główna
Warszawa, dnia 26 listopada 2021 r.
Minister Edukacji i Nauki
Kurator Oświaty i Wychowania
Dyrektor Wydziału Edukacji
Dyrektor Szkoły
Rada Główna Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich zwraca się z uprzejmą prośbą
o uporządkowanie zasad wykorzystywania nauczycieli bibliotekarzy do realizacji niepłatnych zastępstw za nieobecnych nauczycieli w czasie przeznaczonym na realizację zadań biblioteki szkolnej.
Biblioteka szkolna jest ważnym ogniwem systemu dydaktyki i wychowania w szkole. Wyrównuje szanse edukacyjne uczniów poprzez zapewnienie dostępu do zasobów wiedzy i tekstów kultury, źródeł informacji i narzędzi do ich przetwarzania. Niezbędna jest tu pomoc kompetentnego przewodnika – nauczyciela bibliotekarza. Nieodpowiednie decyzje kierujące nauczycieli bibliotekarzy na zastępstwa za innych nauczycieli uniemożliwiają realizację zadań ujętych w planie pracy biblioteki i szkoły, ograniczają też prawa należne czytelnikom – uczniom, nauczycielom i rodzicom. Doraźne zastępstwa powinny być przydzielane poza obowiązkowymi dziennymi zajęciami nauczyciela bibliotekarza i dodatkowo opłacone według stawki jego zaszeregowania. Jeżeli wyznaczane są w czasie przeznaczonym na pracę nauczyciela bibliotekarza w bibliotece szkolnej, należy zapewnić mu możliwość wykonania swoich zadań w innym czasie oraz zadośćuczynienia czytelnikom braku dostępu do zasobów i usług biblioteki.
Czas pracy, w myśl art. 128 § 1 Kodeksu pracy, to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. W przypadku nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień (art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela). Kolejny przepis (art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela) szczegółowo określa zadania nauczyciela, w szczególności obowiązkowe pensum w ramach ustalonego wynagrodzenia. Pensum nauczycieli bibliotekarzy przeznaczone na realizację zaplanowanych zajęć to 30 godzin w tygodniu.
Zgodnie z art. 35 Karty Nauczyciela przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego pensum, której realizacja następuje za nieobecnego nauczyciela. Zajęcia z uczniami, zapewniając im opiekę, musi prowadzić inny nauczyciel, który zgodnie z planem nie prowadzi w tym czasie innych zajęć edukacyjnych. Każda godzina zastępstwa doraźnego jest płatna, niezależnie od kwalifikacji zastępującego do nauczania przedmiotu oraz realizacji programu nauczania danej klasy. Każdy nauczyciel powinien otrzymać dodatkowe wynagrodzenie za realizację zajęć ponad swoje pensum.
Nie chcemy się godzić, by wiedza i kompetencje nauczycieli bibliotekarzy były marginalizowane. To nie jest tylko kwestia rzetelnego podejścia do wykonywania swojego zawodu, to nasza profesjonalna oferta dla czytelników – uczących się i nauczających. Zasoby bibliotek szkolnych są dostosowane do ich potrzeb, jednak muszą być dostępne w godzinach pracy szkoły. To również ułatwienie powrotu do normalności po doświadczeniach izolacji i zdalnego nauczania. Biblioteka szkolna bywa często jedyną możliwą strefą komfortu dla uczniów oczekujących na planowe lekcje przed lub po zajęciach wyrównawczych wprowadzonych od września z inicjatywy Ministerstwa Edukacji i Nauki. Działania skierowane na zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa w szkole nabierają szczególnego znaczenia w sytuacji zmagania się ze skutkami pandemii.
Nie ma też naszej zgody na ograniczanie roli biblioteki szkolnej do wypożyczalni lektur lub ośrodka ewidencji, dystrybucji i przechowywania dotowanych podręczników. Rządowe wsparcie dla bibliotek, np. w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0, nie będzie skuteczne bez zapewnienia warunków do realizacji jego wymogów: celowego doboru nowych zbiorów, przygotowania ich do udostępniania i zaproponowania działań promujących czytelnictwo. Nie należy się też spodziewać, by biblioteka szkolna, zamykana i otwierana w nieprzewidywalnym czasie, była dla czytelników wiarygodna i atrakcyjna.
Proponujemy, by wśród danych zgłaszanych do Systemu Informacji Oświatowej znalazły się dodatkowe informacje o ilości bezpłatnych zastępstw zrealizowanych przez nauczycieli bibliotekarzy w ramach ich pensum. Jesteśmy przekonani, że to jedyny sposób abyście Państwo dostrzegli skalę problemu i mieli podstawy do jego rozstrzygnięcia. Do Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich, jako organizacji branżowej, nazbyt często docierają informacje o naruszaniu prawa w tym zakresie przez dyrektorów szkół, przy pełnej wiedzy oraz akceptacji organów prowadzących i nadzoru pedagogicznego.
Pozostając w przekonaniu, że wspólne jest nam dążenie do poprawy jakości edukacji w polskich szkołach, oferujemy pomoc członków Towarzystwa w tworzeniu standardów dla bibliotekarstwa szkolnego wychodzących naprzeciw oczekiwaniom uczniów, nauczycieli i rodziców.
Z wyrazami szacunku
Prezes Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich
Danuta Brzezińska
Do wiadomości:
- Związek Nauczycielstwa Polskiego
- Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”
- Wolny Związek Zawodowy „Forum-Oświata”
- Związek Miast Polskich
- Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej
- Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty
- Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich
- Krajowa Rada Biblioteczna